پژوهش تجربی یا آزمایشی

پژوهش تجربی یا آزمایشی[1]

پژوهشگران علوم تجربی و طبیعی(مثل فیزیک، شیمی، زیست شناسی، پزشکی، مهندسی، کشاورزی، زمین­شناسی و ...) از این روش بیشتر استفاده می­کنند. در علوم انسانی نیز در برخی موارد از این روش استفاده می­گردد.

در این روش پژوهشگر با استفاده از وسایل و ابزارهای آزمایشگاهی شرایط پیدایش پدیده­ ها را طبق برنامه تغییر داده و میزان اثر هر یک از عوامل را بررسی می­کند.

در این روش محقق گروهی آزمودنی را برای اجرای آزمایش انتخاب می­کند، سپس عاملی را بر آنها وارد می­سازد و تأثیر آن عامل را بر آن گروه بررسی می­کند. برای مقایسه نتیجه تحقیق علاوه بر گروه آزمودنی محقق یک گروه دیگر هم انتخاب می­کند که مشابه همان گروه آزمودنی انتخاب می­شود، ولی آزمایش را بر روی آنها اجرا نمی­کند. در نهایت برای نتیجه­ گیری تحقیق خود پس از اجرای آزمایش این دو گروه را با هم مقایسه می­کند.

مثال1: بررسی تأثیر نور بر رشد گیاهان

یک گیاه(مثلاً گندم) را انتخاب می­کنیم. دو نمونه مشابه از آن گیاه را انتخاب می­کند(مثلاً از نظر شکل دانه، نوع خاک و کود، میزان آبدهی و ... مثل هم باشند). سپس یک نمونه آن را بدون تغییر خاصی در محل موجود خود نگهداری می­کنیم، یک نمونه دیگر را در یک محل جدید و پرنورتر قرار می­دهیم. پس از مدتی(مثلاً دو هفته)، رشد دو نمونه را اندازه­ گیری می­کند. اگر رشد گیاهی که جلو نور قرار گرفته است، از رشد گیاه دیگر بیشتر شده باشد می­تواند وجود نور بیشتر را باعث رشد بیشتر گیاه دانست.

مثال2: بررسی تأثیر اندازه خطوط بر سرعت خواندن

مثلاً پژوهشگری اندازه خطوط کتابی را تغییر می­دهد و تأثیر آن را بر سرعت خواندن افراد مورد بررسی قرار می­دهد.

مثال3: بررسی تأثیر روش سنتی تدریس نسبت به روشهای نوین در موفقیت درسی دانش آموزان

---

[1] Experimental methods